Âşık Garip ile Şah Senem (İnceleme-Metin)

Bu çalışmada Âşık Garip ile Şah Senem arasındaki aşkı anlatan halk hikâyesinin üçü Anadolu, üçü de Azerbaycan sahasına ait altı varyantı olay örgüleri bakımından mukayese edilmiştir. Mukayesede kullanılan metinlerden Anadolu sahasına ait üç metin, bugüne kadar Âşık Garip ile ilgili yapılan çalışmalarda değerlendirilmemiş, ilk kez tarafımızdan Arap harflerinden Latin harflerine aktarılarak incelenmiştir. Anadolu sahasına ait metinler hikâyenin yazılı, Azerbaycan sahasına ait metinler ise sözlü varyantlarıdır. Mukayesede hikâyenin “Hazâ Dâstân-ı ‘Âşık Garîb ve Şâh Senem”, “Masal-ı ‘Âşık Garîb”, “Hikaye-i Âşık Garib”, Borçalı Âşık Aslan Kosalı anlatması olan “Aşıq Qərib Şahsənəm”, “Âşıg Gerib”, Âşık Muhammedali Mahmudi anlatması olan “Âşık Garip ve Şahsenem Hikâyesi” adlarını taşıyan varyantları kullanılmıştır.

“Âşık Garip ile Şah Senem (İnceleme-Metin)” adını taşıyan çalışma, giriş, iki bölüm, son söz, sözlük, kaynakça, dizin ve ekler bölümlerinden meydana gelmektedir.

Giriş bölümünde Âşık Garip ile Şah Senem hikâyesi ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiş; hikâyenin konusu, kaynağı, teşekkülü, oluşum zamanı ve yeri hakkında öne sürülen düşünceler değerlendirilmiştir.

Çalışmanın birinci bölümünde hikâye çeşitli yönleriyle incelenmiştir.

Önce hikâyenin çalışmamızda kullanılan metinlerinin genel özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Mukayesede kullanılan hikâyenin altı varyantının olay örgüsüne değinildikten sonra varyantlar, epizotları bakımından karşılaştırılmıştır. Hikâyede yer alan şiirler epizotlarına bağlı kalınarak değerlendirilmiş, sonunda hikâyenin motifleri ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde hikâyenin ilk kez tarafımızdan Arap harflerinden Latin harflerine aktarılan Anadolu sahasına ait üç metni ile Azerbaycan sahasına ait metinleri yer almaktadır. Çalışmanın sonunda son söz, sözlük, kaynakça, dizin ve ekler bulunmaktadır.